‘Naar het schijnt worden mensen agressief van seks met lijken’ kopte het interview met Nicolas Winding Refn in Knack Focus. Na zijn fel bekroonde film Drive (2011) en Only God Forgives (2013), dook de Deense filmmaker voor The Neon Demon in de huiveringwekkende modellenwereld van Los Angeles. Met een horrorverhaal dat tegelijk een streling voor het oog is, streek Winding Refn terecht een Gouden Palm nominatie op in Cannes.
De komst van het piepjonge model Jesse in Los Angeles, gespeeld door voormalig kindster Elle Fanning, wordt door andere modellen niet in dank afgenomen. Door haar natuurlijke, bijna hypnotiserende uitstraling – ‘She has that thing’ – zien menig modellen hun plaats op de catwalk bedreigd. En terecht, want zonder enige moeite lijkt Jesse het ene na het andere bekende modelabel voor zich te winnen.
Maar de hypnotiserende trance – opgewekt door de trage beelden, de muziek en de felle kleuren –wordt meermaals bruusk verstoord door een kritische sneer naar de modellenwereld. Uitspraken als ‘Op 21-jarige leeftijd mag je het vergeten in deze sector’ benadrukt de vluchtigheid van de carrières en bijgevolg de concurrentiestrijd waarin de modellen verzeild raken. Dat niemand kan tippen aan de goddelijkheid van Jesse, drijft haar omgeving zodanig ver dat het uiteindelijk nog maar één mogelijkheid ziet: haar natuurlijke schoonheid ‘consumeren’.
Hoewel Winding Refn vaak vergeleken wordt met Lars von Trier, die andere Deense filmmaker, doet The Neon Demon anderen wellicht denken aan Black Swan (2010) van Darren Aronofski. Ook hier werd de pure schoonheid en de ambitie van een jong meisje het uitgangspunt voor een waar horrorverhaal. Al is het grote verschil met Black Swan dat het knappe hoofdpersonage Jesse zelf niet ziek is in haar hoofd, maar anderen gek maakt. ‘Mijn moeder zei me op een dag dat ik gevaarlijk was, en ze had gelijk’, aldus Elle Fanning in de rol van Jesse.
Uitblinken doet Winding Refn net als in Drive eerder door het visuele dan de dialogen. Van het begin tot het einde baadt de film in een zee van neonverlichting, hetzij in een dansclub, op de catwalk of in de make-up studio. Ook met spiegels wordt creatief omgesprongen en betekent zonder twijfel een knipoog naar Narcissus die verliefd werd op zijn spiegelbeeld. De obsessieve drang naar perfectie trok de regisseur bovendien door naar de haast angstaanjagende symmetrie in de beelden.
Maar het ultieme moment waarbij ieders maag zich omkeert, was de necrofilie en het kannibalisme als kers op de taart van het horrorplaatje. Het staat buiten kijf dat Winding Refn met The Neon Demon een visueel hoogstandje levert waarbij je als kijker aan den lijve ondervindt hoe verstikkend de obsessie met schoonheid kan zijn. Of je vindt de film barslecht, of je vindt hem steengoed. Maar ongevoelig blijven is geen optie, en laat het nu net dat zijn wat een provocerende Winding Refn met zijn jongste film wilde bereiken.
The Neon Demon
