Wie aan hoornluidsprekers denkt, denkt bijna automatisch aan het trots Amerikaanse Klipsch. In 1946 startte Paul Klipsch met de productie van de Klipschhorn, bedoeld om de hoeken van de kamer te gebruiken als extensie van de hoorn. Hierdoor kan met een – zeer relatief – bescheiden interne hoornlengte toch een diepe bastoon geproduceerd worden. Die Klipschhorn is trouwens, in een gemoderniseerde vorm maar gebaseerd op exact dezelfde principes, nog steeds in productie.
Klipsch heeft dan ook van de hoorn zijn handelsmerk gemaakt. De iets bescheidener luidsprekers van het merk gebruiken de hoorn steeds voor het hoge en middengebied. De bastonen worden dan wél geproduceerd in een ‘standaard’ behuizing met wat realistischere afmetingen. Zeker voor Europese en Aziatische woonomstandigheden. Het merk als geheel grijpt terug naar vroegere tijden met optisch gebruik van hout en rechttoe-rechtaan vormen, de spreekwoordelijke box dus. De hoogwaardige top-of-the-line Heritage serie zijn gemoderniseerde remakes van types speakers uit de jaren 50 en 60.
Deze tonen duidelijk dat efficiëntie en dynamiek de fun in luisteren bovenhalen als geen ander. Een tijdje geleden werd de kleinste broer in de serie, de Heresy IV, al gereviewed. Die kon ik toen afsnoepen van Dirk, leader of the pack hier, voor een privé review. En dat smaakte overduidelijk naar meer. Deze Forte IV is de laatste nieuwe telg in die Heritage serie en geeft de Heresy een beter basfundament.
Technologie en installatie
Alles aan deze speakers is op en top Amerikaans te noemen. De Klipsch Heritage serie is de Mustang onder de luidsprekers. Werp een blik op de productpagina van de Fortes en de sfeer is duidelijk. Merk trouwens ook op dat titels van boeken, die staan op de boekenplank, gaan over whisky, bier, Harley Davidson en vinyl. Say no more.
De speakers zijn wel ongemakkelijk groot. Vooral de breedte zorgt ervoor dat plaatsing niet zonder slag of stoot zal gaan in menig bescheiden Europese leefruimte. De reden daarvoor is echter wel interessant. Aan de voorzijde van het beest zitten twee hoorn luidsprekers voor hoge en middentonen. Daaronder biedt een forse 30 cm driver de baslijn aan. Een verrassing zit echter aan de achterzijde van de kast. Daar zit namelijk een reusachtige 40 cm passieve radiator die auditief letterlijk het onderste uit de kan haalt. Dat zou moeten zorgen voor een complexloos laag, maar heeft natuurlijk wel een aantal consequenties. De voornaamste daarvan is plaatsing. De speaker te dicht bij een muur plaatsen, zet het laag veel te sterk aan. Een halve meter afstand is toch wel aan te raden.
De hoorns voor hoog en mid zijn geüpdate om breder af te stralen zodat je een optimale luisterervaring hebt in een groter deel van je luisterruimte. De middentoner is helemaal nieuw voor een nog meer dynamisch geluid. Maar het algemene recept is uiteraard niet veranderd: hoorns zijn uitermate geschikt om een live ervaring op te roepen, grote basdrivers bieden het beste laag want zij genereren die lage tonen met de minste vervorming. ‘There’s no replacement for displacement.’ Althans toch niet in de Heritage serie.
Lees ook
De afwerking van de speakers is goed. Het fineer (glanzende pianolak is in een westernbar niet verkrijgbaar) top en gematched bij elk paar speakers. Zonder grille klinken ze theoretisch een tikje beter, maar echt mooi zien ze er niet uit dan. De grille klikt magnetisch vast op de gebruikte schroeven trouwens. De niet beschermde passieve radiator aan de achterzijde baart mij wel wat zorgen in een omgeving met kinderen en ander ongedierte.
Door hun efficiëntie kunnen ze overweg met elke versterker. Zelfs buizenversterkers met erg lage wattages kunnen de ruiten laten resoneren.
In de praktijk
Al de bovenstaande, terechte, kritiek wordt onder de mat geveegd bij de eerste plaat die wordt opgelegd. De Forte’s klinken zalig direct. Zoals al opgemerkt, komen ze echt tot hun recht bij weergave van live muziek. Ze slagen er zonder moeite in om de sfeer van een live concert vlekkeloos te reproduceren. Met de Forte’s niet direct op de luisterpositie gericht maar gewoon loodrecht de kamer in, bereik ik voor mij het beste resultaat.
De hoge tonen worden dan naar mijn mening het best geïntegreerd met de rijkelijke basweergave. Als je de speakers voor de eerste keer ziet staan, zou je de indruk kunnen krijgen dat ze niet subtiel te werk kunnen gaan. Dat is nochtans niet zo: ook heel fijne nuances komen tot uiting, met extra dank aan de tweeter. De lage tonen weergave heeft wel een zetje nodig om in actie te schieten bij heel lage volumes. Maar dat heeft meer met onze oren dan met de speaker te maken.
‘Live at Knebworth 1990’ van Pink Floyd produceert de gewenste ‘wall of sound’ die instant kippenvel veroorzaakt. De snerpende, bijtende gitaarsolo’s die Pink Floyd karakteriseren. Maar vooral het fantastische laag valt hier op. Je verwacht halvelings dat de grote woofers wat wollig zouden reageren, maar niets is minder waar. Slam en dynamiek lijken grenzeloos. Geweldig.
Maar bega niet de vergissing dat live muziek de enige ‘Forte’ van deze speakers zijn. Ook akoestische en kleinere ensembles zijn schitterend, zowel in jazz en blues uitvoeringen als voor klassieke muziek. Bij deze muzieksoorten kan de Forte je echt meetrekken in de beleving. Je bevindt je ín het concert en wordt zo deel van de uitvoering, meer dan dat je louter buitenstaander bent. Neem bijvoorbeeld het Lacrimosa in de uitvoering van het Maximilian Geller Quartett, een jazz interpretatie van het overbekende klassieke werk. De details in de sax : het aanzetten van de toon, het speeksel onder het riet, de onstabiliteit van de lippen. Maar ook de auditief vast te stellen grootte van de contrabas, die bij mindere speakers wordt gereduceerd tot een speelgoedversie. Dit is muziek in het écht, gemaakt door echte mensen. Zalig.
Conclusie
De Klipsch Heritage Forte IV hebben mij niet teleurgesteld. Behalve dan als ik ze moest uit-, en vooral, terug inpakken. Niet heel Wohnzimmer freundlich, maar wel veel plezier gegarandeerd. Je merkt ook heel snel dat ze o zo graag hard spelen. En het fijne is: jij wil dat ook.
Klipsch Heritage Forte IV
5.600 euro (p.p.)
Pros
- Heel, heel, heel dynamische 'sound'
- Lage tonen weergave
- Hoorns, er is niks beters, toch niet volgens ondergetekende
Cons
- WAF is, tsja, eerder beperkt
- Geen krat bier standaard
